Corona vergroot financiële risico’s ziekte en arbeidsongeschiktheid

De coronapandemie vergroot voor werkgevers aantoonbaar de financiële risico’s rond ziekte en arbeidsongeschiktheid. Dit blijkt uit de WIA-instroomcijfers over 2021. Het aantal nieuwe WIA-uitkeringen valt meer dan dubbel zo hoog uit als UWV normaal zou hebben verwacht. In veel gevallen hebben werkgevers dan al twee jaar kosten gemaakt vanwege de loondoorbetaling. Coronabesmettingen zijn maar een deel van het probleem.

Communicatie voor uw werkgeversrelaties

Volgens UWV nam de WIA-instroom in 2021 toe met 11%, dit komt overeen met 5.700 extra uitkeringen. Dat zijn er veel meer dan het aantal waarop de uitkeringsinstantie had gerekend. Het is dan ook niet de stijging zelf die onverwacht is, maar de omvang ervan. De WIA-populatie neemt ieder jaar toe door onder meer verhoging van de AOW-leeftijd, groei van de beroepsbevolking en toename van de groep werknemers bij wie een eerder beëindigde WIA-uitkering kan herleven. Deze ontwikkelingen verklaren ditmaal echter nog niet de helft van de aanwas: 2.900 nieuwe uitkeringen hebben een andere oorzaak. En volgens een eerste UWV-analyse is corona de grote boosdoener.

Besmettingen zijn een groeiend probleem
Coronabesmettingen vormen een deel van de verklaring voor de sterk vergrote WIA-instroom en zijn ook na twee jaar pandemie nog een groeiend probleem. Allereerst zijn er werknemers die door een andere oorzaak al ziek zijn of waren. Bij besmetting kan hun gezondheid verder verslechteren. Deze groep vormt al vanaf de start van de pandemie een bron van extra WIA-instroom. Daarnaast begint dit jaar een tweede bron een rol te spelen: mensen die in of na de eerste besmettingsgolven ziek werden door corona en daarna nooit volledig zijn hersteld (Long Covid). Vanwege de wachttijd van twee jaar melden de eerste vertegenwoordigers van deze groep zich sinds maart 2022 bij de WIA-poort. Beide groepen laten gaandeweg groei zien die samenhangt met het aantal besmettingen.

Coronamaatregelen ontregelen re-integratie en toezicht
De coronamaatregelen zijn een andere bron van extra WIA-instroom. Bij veel zieke werknemers zorgden die de voorbije twee jaar voor verlate diagnose, uitstel van activiteiten en behandelingen en minder re-integratiemogelijkheden. Al deze factoren verkleinen de kans op succesvolle re-integratie binnen de eerste twee ziektejaren en vergroten dus de kans op WIA-instroom. Hier kwam nog bij dat UWV de voorbije jaren wegens de lockdowns soepeler was bij het beoordelen van de inspanningen. Dossiers die onder andere omstandigheden een verlenging van de loondoorbetaling en mogelijk zelfs terugkeer op de werkvloer zouden hebben opgeleverd, leidden nu soms direct tot WIA-instroom. In zowel 2020 als 2021 lag het aantal loonsancties volgens UWV ruim 15% lager dan in 2019.

Achterstanden bij UWV lopen verder op
Een bijzondere oorzaak is de mismatch tussen vraag en aanbod van sociaal-medische beoordelingen bij UWV. De uitkeringsinstantie kampt hier al langer mee, maar coronabeperkingen vergrootten de beoordelingsachterstanden nog verder. Hierdoor kende UWV de voorbije jaren in de eerste plaats veel WIA-uitkeringen op voorschot toe. Deze voorschotten moeten wel worden gefinancierd, ook als de werknemer uiteindelijk toch geen recht blijkt te hebben op een uitkering. Daarnaast was er een sterke stijging van de WIA-instroom vanuit de Ziektewet, de regeling voor zieke flexwerkers. UWV is verantwoordelijk voor de begeleiding van een groot deel van de Ziektewetpopulatie, maar wordt hierbij gehinderd door het gebrek aan beoordelingscapaciteit. In 2021 nam de WIA-instroom vanuit de Ziektewet toe met 13%. Bij de groep met recht op loondoorbetaling was dat 4%.

Het corona-effect wordt een langdurige kwestie
Hoe de mogelijkheden voor re-integratie en toezicht zich de komende jaren ontwikkelen, hangt sterk af van de vraag of nieuwe coronamaatregelen nodig zijn en welke beperkingen ze opleveren. Maar coronabesmettingen zullen in elk geval voor WIA-instroom blijven zorgen. En ook de toegenomen achterstanden binnen UWV zijn voorlopig zeker nog niet opgelost. Daarmee staat vast dat de invloed van corona op ziekte en arbeidsongeschiktheid de komende jaren aanwezig zal blijven. De financiële risico’s voor werkgevers nemen toe. En daarmee het belang van adequate verzekeringsoplossingen en deskundige ondersteuning bij preventie en re-integratie.

Op zoek naar passend risk management?

Onze Branchespecialisten Inkomen zijn als geen ander in staat om met u en uw klant mee te denken. Hun gegevens vindt u hier. We helpen u graag verder!